Mateusz Morawiecki w Lubartowie. Jedna wypowiedź, trzy nieprawdy

Na spotkaniach przedwyborczych politycy Prawa i Sprawiedliwości sięgają po używane już wcześniej w kampanii parlamentarnej fałszywe przekazy - ale też dodają nowe. Do takich należy narracja o "koalicji 13 grudnia". Nawiązał do tego również Mateusz Morawiecki w Lubartowie.

Podczas spotkania w Lubartowie 10 lutego 2024 roku wiceprezes PiS i były premier Mateusz Morawiecki opowiadał, jakie sukcesy miał jego rząd i sugerował, że obecny chce to zaprzepaścić, a obecnie rządząca koalicja oszukała wyborców. "Czy szli do wyborów z takim programem: wpuścimy nielegalnych imigrantów tutaj, na teren Polski?" – pytał retorycznie. I odpowiadał: "Nie, z takim programem nie szli do wyborów, a jednak w grudniu zgodzili się na to na radzie Unii Europejskiej. Na Radzie Europejskiej. Zgodzili się na to w momencie, zaraz jak przejęli rządy. Od kiedy temat został z powrotem odgrzany, [od] czerwca zeszłego roku". Dalej Morawiecki mówił: "Na kilku radach europejskich stawiałem twarde weto. Kiedy tylko skończyliśmy rządy 13 grudnia. 12 grudnia, a oni 13-tego... [zaczęli]. Też sobie datę wybrali, prawda. Oni 13 grudnia zaczęli. To pojechał premier Tusk do Brukseli i tam nie zawetował paktu migracyjnego. O tym nie mówili wyborcom".

W tym jednym fragmencie wystąpienia Mateusz Morawiecki trzy razy minął się z prawdą.

CZYTAJ W KONKRET24: Cykl "Nieprawdy Morawieckiego"

Używanie przez PiS określenia "koalicja 13 grudnia" - poprzez nawiązanie do 13 grudnia 1981 roku, czyli dnia ogłoszenia w Polsce stanu wojennego - ma budzić złe konotacje i niechęć do obecnego rządu. Sugeruje też, że rząd Donalda Tuska ma wręcz dyktatorskie zapędy. Taki przekaz obowiązuje w PiS od dnia zaprzysiężenia koalicyjnego rządu Donalda Tuska.

Rzeczywiście, odbyło się to 13 grudnia 2023 roku. Od razu tego dnia na profilu Prawa i Sprawiedliwości na platformie X opublikowano ilustrację z portretami liderów partii tworzących nowy rząd: Donalda Tuska, Władysława Kosiniaka-Kamysza, Włodzimierza Czarzastego i Szymona Hołowni opisanych "Koalicja 13 grudnia".  

"Koalicja 13 grudnia" przejęła władzę w Polsce. Symboliczna data, która niesie bagaż dramatyczny wydarzeń, ale także zapowiedzi łamania Konstytucji i praworządności przez nowy rząd. Chodzi o groźby wobec, np: TK, KRS, NBP, TVP i jej dziennikarzy" - napisała z kolei na portalu X europosłanka PiS Beata Mazurek. A poseł PiS Krzysztof Szczucki (były szef Rządowego Centrum Legislacji) 13 grudnia ubiegłego roku w Polskim Radiu mówił: "Koalicja Tuska to koalicja 13 grudnia - zemsty i ośmiu gwiazdek".

Czy jednak rząd Tuska "sobie tę datę wybrał"? - jak powiedział Morawiecki. Nie. To nie zwycięska koalicja zdecydowała, że zaprzysiężenie rządu Donalda Tuska odbędzie się w 42. rocznicę stanu wojennego.

O 13 grudnia jako dacie zaprzysiężenia nowego rządu już w listopadzie mówił Andrzej Dera, sekretarz stanu w kancelarii prezydenta. W "Faktach po Faktach"' 22 listopada 2023 roku był pytany o możliwe terminy powołania rządu Donalda Tuska, jeśli rząd Mateusza Morawieckiego nie uzyskałby wotum zaufania. "Myślę, że najbardziej realną datą, chyba pierwszą możliwą, będzie 13 grudnia. Bo 12 [grudnia] pan prezydent wraca z Genewy. Jest możliwy 13-14 [grudnia], więc nie ma żadnych przeszkód, żeby do tego doszło" – mówił prezydencki minister.

Tu istotny był kontekst: na 14 i 15 grudnia zaplanowano szczyt Unii Europejskiej, na którym powinien był pojawić się już nowy premier.

"13 grudnia, czyli dzień św. Łucji. Święto słońca i światła. Fajna data na dobry początek. Niektórzy obchodzą ją śpiąc do południa" – tak ironicznie skomentował planowany termin zaprzysiężenia Donald Tusk (wówczas kandydat na premiera wysunięty przez KO, Polskę 2050, PSL i Nową Lewicę). O tym, kiedy ostatecznie odbędzie się zaprzysiężenie rządu Donalda Tuska, było wiadomo 11 grudnia - tego dnia rząd Mateusza Morawieckiego nie uzyskał wotum zaufania, a Sejm następnie wybrał Donalda Tuska na premiera. Szefowa prezydenckiej kancelarii Grażyna Ignaczak-Bandych poinformowała wówczas na platformie X: "Na zaproszenie Prezydenta Andrzeja Dudy, po głosowaniu w Sejmie, doszło do spotkania z Premierem Donaldem Tuskiem. Ustalono, że po uzyskaniu wotum zaufania, zaprzysiężenie nowego rządu odbędzie się w środę 13.12 o godz. 9:00 w Pałacu Prezydenckim".

Natomiast co do tego, jak nazywa siebie rządząca koalicja, to używa określenia "koalicja 15 października" – bo tego dnia odbyły się wybory do Sejmu i Senatu, w wyniku których cztery partie zyskały parlamentarną większość. I o "koalicji 15 października" mówił w expose 12 grudnia 2023 roku premier Donald Tusk: "Wyborcy wyłonili w głosowaniu nową rządową koalicję, którą będziemy – właściwie to się zaczęło już wczoraj – jeśli państwo pozwolicie, nazywać od dzisiaj 'koalicją 15 października'".  Tej samej nazwy użyli w debacie nad expose m.in. lider PSL Władysław Kosiniak-Kamysz, Michał Kobosko z Polski 2050 czy Wanda Nowicka z Nowej Lewicy. Twierdzenie Morawieckiego jest więc fałszem.

Były premier w Lubartowie mówił także o tym, że w sprawie nielegalnej imigracji "stawiał twarde weto" podczas unijnych szczytów. Nie po raz pierwszy o tym opowiadał. Weryfikowaliśmy to w Konkret24 po debacie 9 października 2023 roku w TVP, kiedy to Morawiecki stwierdził: "To ja właśnie na Radzie Europejskiej postawiłem twarde weto przeciw nielegalnej imigracji".  

Chodziło o projekt unijnego rozporządzenia, w którym czytamy, że relokacja imigrantów z innego kraju członkowskiego jest tylko jednym z trzech sposobów uczestnictwa w mechanizmie solidarnościowym - zamiast niej można wesprzeć kraje poddane presji migracyjnej finansowo lub operacyjnie. Ta ostatnia forma wsparcia oznacza np. wysłanie polskich strażników granicznych do pomocy w patrolowaniu granic zewnętrznych Unii Europejskiej. Co więcej, wbrew twierdzeniom powtarzanym przez polityków PiS w projekcie rozporządzenia Komisji zapisano, że relokacja ma "charakter dobrowolny".

Tymczasem, jak relacjonował brukselski korespondent TVN24 Maciej Sokołowski, weto premiera na nieformalnym unijnym szczycie w Grenadzie 5-6 października 2023 roku dotyczyło jedynie odmowy wpisania ogólnego, niewiążącego akapitu o migracji do deklaracji ze szczytu. Akapit, na który nie zgodził się Morawiecki, został zresztą potem przyjęty jako deklaracja szefa Rady i nie miał wpływu na prace nad paktem. Akapit dotyczy partnerstwa z krajami pochodzenia; ochrony granic; walki z handlem ludźmi i ich przemytem oraz z instrumentalizacją migracji jako zagrożeniem hybrydowym; intensyfikacji powrotów.

W Lubartowie Morawiecki powtórzył też wcześniejsze twierdzenia polityków PiS, jakoby "Tusk nie zawetował paktu migracyjnego". Ten przekaz pojawił się 20 grudnia 2023 roku po tym, jak Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie pięciu kluczowych rozporządzeń składających się na pakt migracyjny.

Jak wyjaśnialiśmy w Konkret24, te uzgodnione rozporządzenia dotyczą m.in. stworzenia jednolitych zasad dotyczących identyfikacji obywateli spoza UE po ich przybyciu; utworzenia wspólnej bazy danych o nielegalnych przekroczeniach granicy; zwiększenia skuteczności procedur azylowych oraz powrotowych; ustanowienia nowego mechanizmu solidarnościowego między państwami członkowskimi "w celu zrównoważenia obecnego systemu, w którym kilka krajów jest odpowiedzialnych za zdecydowaną większość wniosków o azyl".

Mateusz Morawiecki nie ma racji, mówiąc, że "Tusk nie zawetował" paktu migracyjnego - ponieważ przedstawiciele obecnego rządu w uzgodnieniach rozporządzeń nie brali udziału. Negocjacje prowadziły Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej, a Komisja Europejska pełniła rolę doradczą. Procedura przewiduje, że negocjatorzy nie reprezentują wszystkich krajów członkowskich. Z ramienia Parlamentu Europejskiego udział w rozmowach biorą jedynie przewodniczący lub wiceprzewodniczący komisji parlamentarnej odpowiedzialnej za dany wniosek i sprawozdawcy z każdej grupy politycznej, która zgłosi taką chęć. Natomiast Radę UE reprezentują tylko przedstawiciele kraju, który akurat sprawuje prezydencję w UE – wtedy była to Hiszpania.

Brak obecności przedstawicieli Polski w tych negocjacjach potwierdza komunikat polskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z 8 lutego, (a więc wydany dwa dni przed spotkaniem w Lubartowie), w którym napisano: "Negocjacje międzyinstytucjonalne nad Paktem zakończyły się 20 grudnia 2023 r., czyli tydzień od zaprzysiężenia obecnego Rządu RP. Dlatego obecny Rząd podkreśla, że nie mógł uczestniczyć w pracach nad Paktem o Migracji i Azylu, a rezultat prac prowadzonych przez poprzedni Rząd uznaje za dalece niewystarczający".

Jak poinformowało MSWiA, "Polska, podczas posiedzenia Komitetu Stałych Przedstawicieli państw członkowskich w Radzie Unii Europejskiej, które odbyło się 8 lutego 2024 roku zapowiedziała, że będzie przeciwko poszczególnym aktom legislacyjnym wchodzącym w skład Paktu o Migracji i Azylu". W komunikacie czytamy też, że "rozwiązania przewidziane w Pakcie o Migracji i Azylu w niewystarczającym stopniu wychodzą naprzeciw specyficznej sytuacji państw graniczących z Białorusią i Rosją, a tym samym będących pod stałą i silną presją w ramach sztucznie wygenerowanych szlaków migracyjnych". Przeczy to więc tezie Morawieckiego, że obecny rząd w sprawie nielegalnej imigracji we wszystkim "zgadza się z Brukselą".

Autorka/Autor:

Źródło zdjęcia głównego: PAP/Wojtek Jargiło