Dane osobowe w zaświadczeniu o niekaralności dla nauczyciela i z ...
Krajowy Rejestr Karny, SIO i inne rejestry
Dane osobowe nauczycieli, a także niektórych innych pracowników oświaty mogą znajdować się w 4 rejestrach.
Rodzaj rejestru |
Cel rejestru |
Kogo dotyczy |
Jaki zakres danych osobowych |
System Informacji Oświatowej |
Ma on na celu zapewnienie powszechnego dostępu do zasobu informacji z zakresu oświaty. Informacje te są wykorzystywane m.in. do prowadzenia polityki oświatowej przez państwo. Pozyskanie danych z tego rejestru nie jest wymogiem zatrudnienia. |
Są to:
|
Są to m.in.:
Pełny katalog danych osobowych znajdziesz w art. 29 ustawy o Systemie Informacji Oświatowej. |
Centralny Rejestr Orzeczeń Dyscyplinarnych |
Pozwala on ustalić, czy nauczyciel został prawomocnie ukarany karami dyscyplinarnymi wykluczającymi zatrudnienie. |
Są to wyłącznie nauczyciele. |
przede wszystkim:
Pełny katalog danych znajdziesz w art. 85w ust. 2 Karty Nauczyciela. |
Krajowy Rejestr Karny
|
Jego celem jest m.in. weryfikacja, czy kandydat do zatrudnienia był prawomocnie skazany za przestępstwo. Uzyskanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego o prawomocnym skazaniu w określonym zakresie wyklucza zatrudnienie w szkole. |
W opisywanym zakresie są to:
|
Zaświadczenie z KRK zawierające informację dotyczącą prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo i przestępstwo skarbowe. |
W tym zakresie celem jest sprawdzenie czy kandydat był prawomocnie skazany za określone przestępstwa (nie tylko umyślne) z uwagi na ochronę małoletnich. |
Są to:
Dotyczy to kandydatów do zatrudnienia w szkole lub placówce, do której uczęszczają małoletni, jeżeli kandydaci będą wykonywać wobec małoletnich czynności:
Weryfikacji podlegają również te osoby, które mają być dopuszczane do działalności w ww. zakresie (nie tylko pracownicy). |
Zaświadczenie z KRK zawierające informację dotyczącą prawomocnego skazania za przestępstwa określone:
|
|
Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym |
Rejestr ten jest jednym z narzędzi walki z przestępczością na tle seksualnym i ochroną małoletnich. Wyklucza on m.in. zatrudnienie osoby, która popełniła takiego rodzaju przestępstwo. |
Są to m.in.:
Pełny katalog danych znajduje się w art. 7 ust. 1-3 i 4a ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym. |
W artykule przeczytasz o:
- rodzajach rejestrów i ich celach,
- ograniczonej możliwości sięgania po dane osobowe z SIO,
- obowiązku pozyskania danych osobowych z CROD, KRK i Rejestru Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym,
- konieczności przetwarzania danych osobowych w zaświadczeniu o niekaralności nauczyciela,
- dodatkowych możliwościach pozyskiwania danych z tych rejestrów.
Jakie dane osobowe nauczycieli można pozyskiwać z SIO
System Informacji Oświatowej dla szkoły oznacza przede wszystkim obowiązek przekazywania danych osobowych. Pozyskanie danych z tego rejestru jest natomiast uprawnieniem a nie prawnym obowiązkiem. Z drugiej strony dane te - jak wskazuje ustawa - są pozyskiwane właśnie w związku z zatrudnieniem. Jednocześnie możliwości pozyskiwania tych danych są ograniczone. Otóż z bazy danych SIO szkoła może pozyskać takie dane nauczyciela jak:
- wykształcenie,
- przygotowanie pedagogiczne,
- posiadane kwalifikacje do nauczania,
- stopień awansu zawodowego,
- ukończone formy dokształcania i doskonalenia zawodowego,
- wpisanie do ewidencji egzaminatorów,
- wpisanie na listę rzeczoznawców,
- wpisanie na listę ekspertów,
- dodatkowe uprawnienia w zakresie kultury fizycznej.
SIO – nie obędzie się bez zgody nauczyciela
Dane takie może pozyskiwać:
- szkoła – w związku z zatrudnieniem nauczyciela,
- jednostka obsługująca szkołę (np. CUW) – w związku z prowadzeniem tej obsługi.
Pozyskanie danych z SIO wymaga uzyskania pisemnej zgody nauczyciela.
Aby pozyskać dane z SIO, należy przekazać do rejestru oświadczenie nauczyciela w przedmiocie wyrażenia zgody na pozyskanie danych.
Dane z rejestru PESEL za pośrednictwem SIO
Dodatkowo za pośrednictwem SIO szkoła może pozyskać też dane nauczyciela z rejestru PESEL tj.:
- drugie imię (imiona),
- płeć,
- datę i miejsce urodzenia,
- obywatelstwo.
W tym przypadku zgoda nauczyciela nie jest już wymagana.
Pozyskanie danych z CROD warunkiem zatrudnienia nauczyciela
Inaczej wygląda kwestia pozyskiwania danych z Centralnego Rejestru Orzeczeń Dyscyplinarnych (CROD). W tym przypadku dyrektor szkoły ma bowiem obowiązek pozyskania informacji z CROD na temat kandydata do zatrudnienia na stanowisku nauczyciela dotyczącej wymogu niekaralności dyscyplinarnej. Chodzi tu o prawomocne orzeczenie komisji dyscyplinarnej o ukaraniu nauczyciela karą dyscyplinarną. Jeżeli takie ukaranie zostanie potwierdzone w CROD, wówczas nauczyciel nie może być zatrudniony w szkole. Dotyczy to kary:
- zwolnienia z zakazem przyjmowania do zawodu – w okresie 3 lat od ukarania,
- wydalenia z zawodu – dożywotnio.
Dane z CROD należy pozyskać przed zatrudnieniem.
Co istotne, nie ma żadnego wyjątku od wskazanego obowiązku. Innymi słowy, pozyskanie danych z CROD jest obowiązkowe w każdym przypadku zatrudniania nauczyciela. Nie ma natomiast takiego obowiązku w przypadku przeniesienia służbowego ani przedłużenia dotychczasowej umowy o pracę.
Przykład Nauczyciel będzie pozostawał w zatrudnieniu na czas określony do 31 sierpnia 2024 r. Następnie ma zostać ponownie zatrudniony – już na czas nieokreślony – od 1 września 2024 r. Nawet w takiej sytuacji dyrektor musi pozyskać informację z CROD. Natomiast gdyby z nauczycielem zawarto porozumienie stron przedłużające umowę (zamiast nowej umowy), wtedy nie doszłoby do nawiązania nowego stosunku pracy. Weryfikacja w CROD nie byłaby więc obowiązkowa.
Co grozi za brak weryfikacji w CROD
Co ciekawe brak weryfikacji kandydata w CROD nie jest obwarowany bezpośrednimi sankcjami. Nie znaczy to jednak, że obędzie się bez konsekwencji – odszkodowawczych lub wizerunkowych.
PrzykładNauczyciel dopuścił się do nietykalności cielesnej ucznia. Okazało się, że rok przed zatrudnieniem był prawomocnie ukarany karą zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania do zawodu przez 3 lata – za taki sam czyn. Tymczasem nie został on zweryfikowany w CROD i dyrektor nie wiedział o takim ukaraniu. Wspomniane zdarzenie odbije się nie tylko na wizerunku szkoły. Może mieć także duże znaczenie w sytuacji, gdy rodzice ucznia pozwą szkołę o odszkodowanie. Zaniechanie weryfikacji w CROD może więc pośrednio przynieść dość poważne konsekwencje.
Do CROD można sięgnąć także w innych przypadkach
Dyrektor może sprawdzić nauczyciela w CROD także już w trakcie jego zatrudnienia. Nie przewidziano tu żadnych ograniczeń.
PrzykładNauczyciel został przeniesiony służbowo ze szkoły A do szkoły B. W takim przypadku dyrektor szkoły B nie musi weryfikować takiego nauczyciela w CROD. Niemniej jednak może dokonać sprawdzenia w tym rejestrze, ale już po przeniesieniu, gdy nauczyciel stanie się pracownikiem szkoły B.
Zaświadczenie o niekaralności dla nauczyciela - dwutorowo
Podobnie wygląda kwestia weryfikacji w Krajowym Rejestrze Karnym (KRK). Również jest ona obowiązkowa w przypadku kandydata do zatrudnienia. Co więcej, należy podejść do niej dwutorowo.
Zgodnie z art. 10 ust. 5 pkt 4 i ust. 8a Karty Nauczyciela należy sprawdzić, czy nauczyciel spełnia wymóg niekaralności prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Przy czym dyrektor może z tej zrezygnować, jeżeli z nauczycielem jest nawiązywany kolejny stosunek pracy w tej samej szkole w ciągu 3 miesięcy od dnia rozwiązania albo wygaśnięcia w związku ze stanem nieczynnym poprzedniego stosunku pracy.
To jednak nie wszystko. Kandydat do zatrudnienia w szkole, który będzie wykonywał określone czynności wobec małoletnich (wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie maloletnich) musi spełnić warunek niekaralności w zakresie przestępstw wymienionych w art. 21 ust. 3 (szczegóły w tabeli).
W obydwu przypadkach proces weryfikacji wygląda inaczej. To kandydat do zatrudnienia jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Zaświadczenie o niekaralności może być pozyskane w sądzie, ale nie tylko (art. 19a ust. 1 ustawy o KRK). Musi to nastąpić przed nawiązaniem stosunku pracy.
Informacja o niekaralności od niektórych pracowników niepedagogicznych
Obowiązek weryfikacji niekaralności istnieje także w przypadku zatrudniania pracowników niepedagogicznych, ale jedynie na stanowiskach urzędniczych. Tu jednak dyrektor nie ma podstaw do żądania dostarczenia takiej informacji przez kandydata. Dyrektor powinien poprzestać na oświadczeniu kandydata o niekaralności, ale może też z własnej inicjatywy i na własny koszt pozyskać informację z rejestru (art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o KRK).
Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym obok KRK
Ostatnią z wymienionych ewidencji jest Rejestr Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym. Pozyskanie informacji z tego rejestru jest obowiązkowe przed zatrudnieniem lub dopuszczeniem do innej działalności w takim samym zakresie, jak w przypadku pozyskiwania zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego.
Zweryfikować w tym rejestrze należy nie tylko zatrudnianego nauczyciela, ale też inne osoby, które mają być zatrudnione lub dopuszczone do działalności w ww. zakresie np.:
- osoby prowadzące zajęcia zatrudnione w trybie art. 15 Prawa oświatowego,
- pomoc nauczyciela (dotyczy to także osoby obywatelstwa ukraińskiego),
- opiekunów w czasie przewozu uczniów,
- przedstawicieli organizacji zewnętrznych.
Nie pozyskuje się natomiast informacji o osobach, które mają być zatrudniane na stanowiskach niezwiązanych z wykonywaniem ww. czynności.
PrzykładDyrektor nie musi weryfikować w tym rejestrze osoby, która będzie zatrudniona jako woźna, nawet jeśli będzie mieć w swojej pracy przypadkową styczność z dziećmi. Styczność ta nie wiąże się bowiem z wychowywaniem, edukacją czy opieką nad małoletnimi.
- z dostępem ograniczonym,
- osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
Weryfikacja w tym rejestrze jest obowiązkowa i możliwa jedynie przed zatrudnieniem lub dopuszczeniem do innej działalności. Absolutnie nie można jej dokonywać już w trakcie takiego zatrudnienia lub działalności. W skrajnych przypadkach grozi za to bowiem kara:
- grzywny,
- ograniczenia wolności,
- pozbawienia wolności do lat 2.
- Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 152) – art. 1, art. 29, art. 58 – 60,
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 986) - art. 10 ust. 8a-8b, art. 85w, art. 85x, art. 85y,
- Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1158) – art. 1, art. 6 ust. 1 pkt 10, art. 19a ust. 1,
- Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 560) – art. 6 ust. 1, art. 21, art. 24.
Michał Kowalski